ΥΓΕΙΑ

Σε πολλούς ασθενείς, τα φάρμακα δεν αποδίδουν, αφήνοντας τους να υπομένουν τις παρενέργειες χωρίς κανένα πραγματικό όφελος.

Η χημειοθεραπεία είναι το πιο γνωστό "όπλο" κατά του καρκίνου και εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, δεν είναι πάντα αποτελεσματική. Σε πολλούς ασθενείς, τα φάρμακα δεν αποδίδουν, αφήνοντας τους να υπομένουν τις παρενέργειες χωρίς κανένα πραγματικό όφελος.

"Η χημειοθεραπεία βοηθά κάποιους ασθενείς, αλλά δεν λειτουργεί για όλους. Ένας στους πέντε έως και ένας στους δύο ασθενείς δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία", εξηγεί ο Geoff Macintyre, επικεφαλής της Ομάδας Υπολογιστικής Ογκολογίας στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο στην Ισπανία (CNIO). "Αυτό σημαίνει ότι πολλοί ασθενείς επιβαρύνονται σωματικά και ψυχολογικά, χωρίς κανένα ιατρικό όφελος".

Για να αλλάξει αυτό, μια ομάδα ερευνητών από το CNIO, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και την καινοτόμο startup Tailor Bio, ανέπτυξε ένα νέο γενετικό τεστ που μπορεί να προβλέψει εκ των προτέρων ποιοι ασθενείς δεν θα ωφεληθούν από συγκεκριμένες χημειοθεραπείες. "Βρήκαμε έναν τρόπο να μετατρέψουμε την παραδοσιακή χημειοθεραπεία σε πιο στοχευμένη θεραπεία", λέει ο Macintyre.

Η καινοτομία στηρίζεται στην παρατήρηση ότι πολλοί όγκοι παρουσιάζουν αλλαγές στον αριθμό και τη δομή των χρωμοσωμάτων, δηλαδή φέρουν μια ιδιόμορφη "υπογραφή γενετικής αστάθειας". Με βάση αυτά τα μοτίβα, οι ερευνητές ανέπτυξαν βιοδείκτες που δείχνουν κατά πόσο ένας ασθενής είναι πιθανό να αντισταθεί σε συγκεκριμένα φάρμακα.

"Χρησιμοποιώντας αυτούς τους βιοδείκτες, μπορούμε να αναγνωρίσουμε εγκαίρως τους ασθενείς που δεν πρόκειται να ωφεληθούν από μια χημειοθεραπεία, ώστε να τους προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις και να τους γλιτώσουμε από περιττές παρενέργειες", τονίζει η Laura Madrid, συνιδρύτρια της Tailor Bio.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature Genetics.

Δοκιμάστηκε με επιτυχία σε δεδομένα 840 ασθενών

Για να αξιολογηθεί η ακρίβεια του τεστ, η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε υπαρκτά δεδομένα από 840 ασθενείς με διαφορετικούς τύπους καρκίνου, όπως καρκίνο του μαστού, του προστάτη, των ωοθηκών και σάρκωμα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το τεστ μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την πιθανότητα αντίστασης σε τρεις κατηγορίες χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.

"Η μελέτη μας ανοίγει τον δρόμο για μια πιο εξατομικευμένη και αποτελεσματική χρήση της χημειοθεραπείας", λέει ο Joe Sneath Thompson, ερευνητής στο CNIO.

Επόμενο βήμα η εφαρμογή στα νοσοκομεία

Η τεχνολογία χρειάζεται τώρα να δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες κλινικής πράξης, μέσα από συνεργασίες με νοσοκομεία και φορείς υγείας. Ήδη έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από το ισπανικό Υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, ενώ το νοσοκομείο Octubre στη Μαδρίτη θα είναι από τους πρώτους φορείς που θα τη δοκιμάσουν.

"Δεν είναι εύκολο να φέρεις μια επιστημονική ανακάλυψη από το εργαστήριο στο νοσοκομείο", παραδέχεται ο Macintyre. "Όμως με επιμονή, συνεργασία και υποστήριξη, μπορούμε να φέρουμε πραγματική αλλαγή στην καθημερινή φροντίδα των ασθενών".

Στόχος είναι το τεστ να είναι έτοιμο για χρήση σε κλινικές δοκιμές έως το 2026.