Παλλήνης

Η ψυχική υγεία των παιδιών και εφήβων είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα ενώ οι επιπτώσεις μιας ψυχικής διαταραχής ή δυσκολίας στους νέους έχει σοβαρές επιπτώσεις .Η ικανότητα του ατόμου να προσαρμόζεται σε αντιξοότητες, τραυματικές εμπειρίες, ακόμα και σε σημαντικές πηγές άγχους ορίζεται ως Ψυχική Ανθεκτικότητα(APA, 2011). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτρέπει στην ανάπτυξη Ψυχικής Ανθεκτικότητας, η οποία είναι καθοριστικός παράγοντας υγείας και επικεντρώνεται σε προστατευτικούς ατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες που θα αναζητηθούν μέσα στα ίδια τα νεαρά άτομα, την οικογένεια και την κοινωνία.

Η αύξηση του παιδικού / εφηβικού πληθυσμού παγκοσμίως (στην Ελλάδα οι νέοι αποτελούν το 15% του συνολικού πληθυσμού) έχει αυξήσει και το ενδιαφέρον για την Ψυχική Ανθεκτικότητα σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Η Ψυχική Ανθεκτικότητα αναφέρεται σε Χαρακτηριστικό της Προσωπικότητας που καθορίζει τον τρόπο που το άτομο ανταποκρίνεται στο άγχος, τις προκλήσεις και την αλλαγή. Είναι μια Ικανότητα του ατόμου να επανακάμπτει από αντιξοότητες και να εκδηλώνει συμπεριφορές που προάγουν την υγεία του. Είναι ακόμη Απαραίτητη για την προσαρμογή των νέων στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις καθημερινής ζωής.

Η Ψυχική Ανθεκτικότητα οδηγεί στην απόκτηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων που με την σειρά τους θα βοηθήσουν το νεαρό άτομο να διαχειριστεί και ενδεχομένως, να επιλύσει τα προβλήματά του. Οι παρεμβάσεις που γίνονται έγκαιρα οδηγούν σε μείωση της ψυχικής αναστάτωσης στους νέους και μείωση της μετέπειτα νοσηρότητας, αλλά και σε βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής (οικογένεια, συνομηλίκους, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον).

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

ΕΠΑΡΚΕΙΑ (μέσω της Εμπιστοσύνης)

Τα παιδιά αποκτούν Επάρκεια μέσω εμπειρίας, εκτελώντας τα καθήκοντά τους και αντιμετωπίζοντας προκλήσεις.

Πολλοί γονείς έχουν δυσκολία να εμπιστευτούν την ικανότητα των παιδιών να μάθουν πως να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις.

Παράδειγμα 1.

- Παιδί: «Μαμά, η θεία του φίλου μου είναι πολλή άρρωστη και μπορεί να πεθάνει»

- Γονέας: «Είσαι πολύ μικρός για να μάθεις γι’αυτά. Μην κάνεις για λίγο παρέα μαζί του»

Ο παραπάνω διάλογος αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία συζήτησης με το παιδί για συναισθήματα θλίψης και απώλειας (ακόμη και θανάτου).

Παράδειγμα 2.

- Παιδί: «Μπαμπά, τα παιδιά στο Γυμνάσιο καπνίζουν τσιγάρα, έμαθα..»

- Γονέας: «Μην τολμήσεις να κάνεις παρέα με τέτοια παιδιά!»

Εδώ παρατηρούμε μια χαμένη ευκαιρία συζήτησης σχετικά με κάπνισμα τσιγάρων (ακόμη και ναρκωτικών και αλκοόλ) αλλά και για θέματα σχετικά με την πίεση από τους συνομήλικες. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ όμως, αφήνουμε έτσι να χαθεί η ευκαιρία συζήτησης του πόσο ευγνώμων είναι ο πατέρας που ο γιός του μιλάει μαζί του ευθέως και ειλικρινά για τόσο σημαντικά θέματα!

ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

Η Αυτοπεποίθηση είναι η ακέραιη πίστη του ατόμου στις ικανότητές του. Αποκτάται αποδεικνύοντας επάρκεια σε πραγματικές καταστάσεις. Τα παιδιά και οι έφηβοι αναζητούν σταθερά την προσοχή και την αποδοχή μας και αν την έχουν, αισθάνονται ασφαλείς και μπορούν να νιώσουν εκτίμηση για τον εαυτό τους.

Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση αποτελούν μια σανίδα εκτίναξης προς την επιτυχία στην ενήλικη ζωή.

Εντοπίστε τους όταν κάνουν κάτι καλό

Γονέας: «Ωωω, έφαγες όλα τα δημητριακά σου / Μάζεψες όλα τα βιβλία σου / Είσαι τόσο προσεκτικό κορίτσι, που τακτοποιείς τα ρούχα σου εντελώς μόνη σου/ Βλέπω πόσο πολύ προσπάθησες».

Αποφύγετε τα επικριτικά σχόλια

Γονέας: «Γιατί δεν μπορείς να κάνεις ποτέ κάτι σωστά? Γιατί πάντα να σου θυμίζω τι πρέπει να κάνεις? Τόσα χρόνια σου επαναλαμβάνω κάτι και δεν έχεις μάθει τίποτα!»

ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΕ ΓΝΗΣΙΟ ΕΠΑΙΝΟ, ΟΧΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ

Ο έπαινος είναι ένας ισχυρός τρόπος να ενθαρρύνετε θετικές συμπεριφορές

Αν κάποιος ξέρει ότι το παιδί ή ο έφηβός σας δεν είναι τέλειος, αυτός είναι το ίδιο σας το παιδί/έφηβος. Όταν ο γονέας υπερβάλλει, εγκαθίσταται ένα πλαίσιο άγχους και τότε γίνεται πολύ πιο δύσκολο να επανακάμψει το παιδί από μια αποτυχία (επειδή οι τέλειοι άνθρωποι δεν μπορούν να αποτυγχάνουν).

Συμβουλευτικά προς τους γονείς:

1.Κανείς δεν είναι τέλειος και πρέπει να αγαπάτε τις ατέλειες του παιδιού σας

2.Θέστε λογικές προσδοκίες και αντιδράστε υποστηρικτικά όταν αποτυγχάνουν

3.Δείξτε ότι και εσείς δεν επιτυγχάνετε πάντα αλλά ξαναπροσπαθείτε χωρίς ντροπή και με καλό χιούμορ.

ΜΗ ΔΙΝΕΤΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Είναι γεγονός ότι τα παιδιά και οι έφηβοι κάνουν σοβαρά λάθη

Όμως, αν εστιάσουμε μόνο σε αυτό, τους επιβαρύνουμε ακόμη περισσότερο και τους δυσκολεύουμε την δυνατότητα να ανακάμψουν.

Αν ο Γονέας λέει:

«-Ίσως δεν είσαι έτοιμος να μάθεις τα πολύπλοκα μαθήματα του σχολείου.

-Είσαι τόσο τεμπέλης. Δεν μπορώ να σε εμπιστευτώ ακόμη κι αν μου υποσχεθείς ότι θα προσπαθήσεις.

-Με ντροπιάζεις. Από μικρός ήσουν μπελάς»…

τότε τα παιδιά αισθάνονται ότι δυσφημούνται ή γίνονται υπέρ-ενήμεροι για τα λάθη τους. Θα οδηγηθούν αναπόφευκτα στο να μην έχουν ποτέ την αυτοπεποίθηση να αλλάξουν και να δομήσουν ένα επαρκή εαυτό.

ΕΝΙΣΧΥΣΤΕ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ τους ΕΝ ΜΕΣΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Υπενθυμίστε τα καλά χαρακτηριστικά τους και τα θαυμάσια επιτεύγματά τους, γιατί η αυτοπεποίθηση και η ενδυνάμωση έρχεται με τη γνώση ότι η επιτυχία είναι εφικτή!

Τα παιδιά χρειάζονται αυτοπεποίθηση για 

-να αλλάξουν συνήθειες

-να σταματήσουν μια επικίνδυνη αλλά βολική συμπεριφορά

-να προχωρήσουν προς ένα ασφαλέστερο μέλλον, που είναι όμως λιγότερο οικείο.

ΣΥΝΔΕΣΗ - Connection

Οι Στενοί Δεσμοί με οικογένεια, φίλους, σχολείο και κοινότητα δημιουργούν την αίσθηση της Ασφάλειας που αποτρέπει από την αναζήτηση καταστροφικών εναλλακτικών της αγάπης και της προσοχής

Τα παιδιά και οι έφηβοι περνούν περιόδους που δείχνουν πως μισούν τους γονείς. Παρότι ενοχλητικό, είναι φυσιολογικό κομμάτι της αυξανόμενης ανεξαρτησίας τους.

Για να ανακαλύψουν ποιοι είναι και τι θέλουν να γίνουν χρειάζονται να απορρίψουν (έστω και στιγμιαία) σχεδόν κάθε ιδέα των γονιών τους & να δοκιμάσουν δικές τους νέες ιδέες.

Είναι απαραίτητο να υπάρχει ποικιλία θετικών συνδέσεων με έμπιστα άτομα να στραφούν οι έφηβοι για καθοδήγηση, ιδιαιτέρως κατά τη διάρκεια 2-3ετούς περιόδου μέσης εφηβείας.

ΘΕΣΤΕ ΟΡΙΑ

Είναι σαφές πως οι οικογενειακές σχέσεις στην εφηβεία πρέπει να τεθούν σε νέες βάσεις, αλλά η τήρηση των ορίων παραμένει σημαντική.

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι, η διατήρηση της γαλήνης και της ηρεμίας της οικογενειακής ζωής, εναποτίθεται για ακόμα μία φορά στους γονείς και ειδικότερα στην ικανότητά τους για υπομονή και κατανόηση.

Καθώς τα παιδιά και οι έφηβοι μεγαλώνουν, η μεγαλύτερη πρόκληση για τους γονείς είναι να μάθουν πώς να λένε «Είσαι δυνατός, μπορείς να σταθείς μόνος σου».

Οι γονείς χτίζοντας την ανθεκτικότητα των παιδιών τους, τα προετοιμάζουν να σταθούν μόνα τους, ακόμα και να τρέξουν!

Οι έφηβοι αντλούν την ασφάλεια και την αυτοπεποίθηση για να μπορέσουν να τρέξουν, να είναι δυνατοί και να επιτύχουν από τη σιγουριά, την αγάπη και την καθοδήγηση που τους προσφέρουν οι γονείς τους.

Μην αφήσετε το Στίγμα να περιορίσει την αναζήτηση βοήθειας (αν χρειάζεται)

Οι γονείς των παιδιών με συμπεριφορές που προβληματίζουν και επιμένουν, είναι καλό να απευθυνθούν σε υπηρεσίες και επαγγελματίες ψυχικής υγείας για αναζήτηση βοήθειας προτού αυτές γίνουν σοβαρότερες, χρονίσουν και καταλήξουν σε ψυχική και κοινωνική μειονεξία ή αναπηρία.

Όσο νωρίτερα γίνει η παρέμβαση τόσο καλύτερη είναι η έκβαση. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι γονείς πρέπει να συνεργάζονται και οι ίδιοι με τους ειδικούς, να είναι θετικοί, υποστηρικτικοί και με κατανόηση απέναντι στις δυσκολίες.