Μια ειδικός αποκαλύπτει τα πρώιμα, συχνά παραγνωρισμένα προειδοποιητικά σημάδια της άνοιας που πλήττει όλο και νεότερους ανθρώπους - Το τραγικό παράδειγμα του ηθοποιού Ρόμπιν Γουίλιαμς
Είναι ταυτισμένη με τους ηλικιωμένους, όμως τα στοιχεία δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι πλήττονται από την άνοια. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Βρετανίας, όπου σχεδόν 71.000 άτομα ζουν σήμερα με άνοια νεαρής ηλικίας, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 7,5% όλων των περιπτώσεων άνοιας – μια εντυπωσιακή αύξηση 69% από το 2014. Αν και η ακριβής αιτία αυτής της αύξησης δεν είναι σαφής, οι ειδικοί υποψιάζονται ότι παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η κακή διατροφή και η αποτελεσματικότερη διάγνωση της πάθησης μπορεί να παίζουν ρόλο.
Κύριο γνώρισμα της πάθησης θεωρείται η γνωστική εξασθένηση, που οδηγεί σε απώλεια μνήμης. Όμως οι ειδικοί προειδοποιούν ότι υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια της πάθησης που δεν σχετίζονται με τη μνήμη και συχνά οι άνθρωποι αγνοούν.
Η Molly Murray, ειδικός στην άνοια νεαρής ηλικίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Σκωτίας, τόνισε πρόσφατα στο The Conversation ότι τα πρώιμα σημάδια συχνά δεν εκδηλώνονται ως λήθη, αλλά ως ανεπαίσθητα προβλήματα με την όραση και την ομιλία. Για το 1/3 περίπου των νεαρών ατόμων με τη νόσο Αλτσχάιμερ, τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν προβλήματα συντονισμού και οπτικής επεξεργασίας. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να διαβάσουν, να αντιμετωπίζουν προκλήσεις με χωροταξικές εργασίες όπως το ντύσιμο ή να παρουσιάζουν ανεξήγητη αδεξιότητα. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι αυτά τα προβλήματα δεν οφείλονται στην επιδείνωση της όρασης, αλλά στην φθίνουσα ικανότητα του εγκεφάλου να ερμηνεύει τις οπτικές πληροφορίες.
Οι γλωσσικές δυσκολίες μπορούν επίσης να αποτελέσουν μια κρίσιμη πρώιμη ένδειξη. Τα άτομα μπορεί να διστάζουν στη μέση της πρότασης, να κάνουν λάθος χρήση των λέξεων ή να δυσκολεύονται να εκφραστούν με σαφήνεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφανίζονται αλλαγές στην προσωπικότητα, όπως η απώλεια κοινωνικών αναστολών, που μπορεί να κάνει κάποιον να φαίνεται αγενής.
Παρ’ όλο που τα συμπτώματα αυτά είναι σπανιότερα στους ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια, είναι σχετικά συχνά στους νεότερους ανθρώπους – ιδίως σε λιγότερο τυπικές μορφές της πάθησης, όπως η μετωποκροταφική άνοια (FTD), η οποία επηρεάζει τα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη γλώσσα και την κοινωνική συμπεριφορά και αντιπροσωπεύει 2 στις 5 διαγνώσεις άνοιας νεαρής ηλικίας.
«Η λανθασμένη αντίληψη ότι η άνοια είναι αποκλειστικά νόσος των ηλικιωμένων αφήνει συχνά τους νεότερους ασθενείς χωρίς την απαραίτητη φροντίδα», επισημαίνει η δρ. Murray. Οι λανθασμένες διαγνώσεις, μάλιστα, είναι συχνές, με τα συμπτώματα να αποδίδονται συχνά στο άγχος, την εμμηνόπαυση ή την εξουθένωση, καθυστερώντας την ακριβή διάγνωση και την έγκαιρη θεραπεία.
Η έγκαιρη διάγνωση, ωστόσο, είναι κρίσιμη, παρ’ όλο που η άνοια παραμένει μια ανίατη νόσος. Οι διαθέσιμες θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Τα τελευταία χρόνια, περιπτώσεις υψηλού προφίλ έχουν αυξήσει την προβολή της άνοιας σε νεαρή ηλικία. Τραγικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του ηθοποιού και κωμικού Ρόμπιν Γουίλιαμς, ο οποίος αυτοκτόνησε το 2014. Μόνο μετά το θάνατό του, οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε από άνοια με σωμάτια Lewy, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες, τρόμο και σοβαρή γνωστική έκπτωση. Η σύζυγος του Γουίλιαμς, Σούζαν Σνάιντερ Γουίλιαμς, περιέγραψε αργότερα τη διάγνωση ως «ανακούφιση», που εξηγούσε επιτέλους τα ανεξήγητα συμπτώματά του.
Η άνοια παραμένει μια από τις πιο πιεστικές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και αποτελώντας μία από τις κυρίαρχες αιτίες θανάτου. Για το λόγο αυτό, εμπειρογνώμονες όπως η δρ. Murray τονίζουν την επείγουσα ανάγκη αναγνώρισης των ποικίλων και συχνά παρεξηγημένων συμπτωμάτων της. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση τόσο του κοινού, όσο και των γιατρών θα μπορούσε να εξασφαλίσει πιο έγκαιρες διαγνώσεις και καλύτερη υποστήριξη για τους ασθενείς, των οποίων η ζωή αλλάζει ριζικά με την άνοια.
