Κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες: Από το γαστρεντερικό ως τον θυρεοειδή
Μπορεί η αρχική έγκριση του Ozempic ήταν για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, όμως η σημαντική απώλεια βάρους το έφερε στην κορυφή των πιο περιζήτητων φαρμάκων, όπως και όσων ανήκουν στην κατηγορία των αγωνιστών υποδοχέα GLP-1 (glucagon-like peptide-1 receptor agonists).
Τα φάρμακα αυτά δρουν μέσω της προσομοίωσης της δράσης της ορμόνης GLP-1, η οποία παράγεται φυσιολογικά στο σώμα και εμπλέκεται στη ρύθμιση της όρεξης, την επιβράδυνση της πέψης και τη μείωση της κατανάλωσης τροφής. Με αυτό τον τρόπο, προάγουν τον κορεσμό και περιορίζουν την υπερβολική πρόσληψη θερμίδων, βοηθώντας στη σημαντική απώλεια βάρους.
Όμως, όλο και συχνότερα έρχονται στο φως παράπλευρα οφέλη για τον οργανισμό… αλλά και απώλειες.
Ανησυχίες για παρενέργειες στις ενέσεις Ozempic και Mounjaro
Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν αναφέρει προβλήματα με το πάγκρεας τους, τα οποία φαίνεται να σχετίζονται με ενέσιμα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για απώλεια βάρους και για τον διαβήτη, όπως το Ozempic, το Wegovy και το Mounjaro. Οι αναφορές αυτές έχουν προκαλέσει την κινητοποίηση των υγειονομικών αρχών στη Βρετανία, οι οποίες ξεκίνησαν μελέτη για τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων, όπως μεταδίδει ο The Guardian.
Ορισμένα περιστατικά οξείας παγκρεατίτιδας, δηλαδή έντονης φλεγμονής στο πάγκρεας, υπήρξαν ακόμη και θανατηφόρα. Το πάγκρεας είναι ένας σημαντικός αδένας πίσω από το στομάχι, απαραίτητος για την πέψη. Η παγκρεατίτιδα εμφανίζεται ξαφνικά, συνήθως με πολύ έντονο πόνο στην κοιλιά, πυρετό και ναυτία, και σε πολλές περιπτώσεις απαιτεί νοσηλεία.
Σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Ιατρικών Προϊόντων (MHRA) του Ηνωμένου Βασιλείου, σχεδόν 400 αναφορές οξείας παγκρεατίτιδας έχουν καταγραφεί μέσω του συστήματος παρακολούθησης Yellow Card. Τα περισσότερα περιστατικά αφορούν τα φάρμακα Ozempic, Wegovy, Mounjaro και liraglutide, με πάνω από τα μισά να σχετίζονται με το Mounjaro (δραστική ουσία tirzepatide).
Αξιοσημείωτο είναι ότι μόνο μέσα στο 2025, πάνω από το ένα τέταρτο αυτών των αναφορών καταγράφηκαν: 101 περιστατικά αφορούσαν το Mounjaro και 22 το Ozempic/Wegovy (δραστική ουσία semaglutide).
Αν και στα συνοδευτικά φυλλάδια των φαρμάκων αναφέρεται η παγκρεατίτιδα ως "σπάνια" παρενέργεια (με πιθανότητα εμφάνισης σε περίπου έναν στους 100 ασθενείς), οι ειδικοί τονίζουν ότι η αυξημένη παρακολούθηση είναι απαραίτητη. Το επόμενο διάστημα θα διερευνηθεί σε βάθος η σύνδεση αυτών των φαρμάκων με το πάγκρεας, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ασθενών.
Τα οφέλη πέρα από την απώλεια πολλών κιλών
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά οφέλη των GLP-1 αγωνιστών είναι η καρδιοπροστασία που προσφέρουν. Η μεγάλη κλινική μελέτη SUSTAIN-6 έδειξε ότι σε διαβητικούς ασθενείς με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο, η σεμαγλουτίδη μείωσε τον κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 26%, συμπεριλαμβανομένων του εμφράγματος, του εγκεφαλικού και του καρδιακού θανάτου. Αντίστοιχα, η SELECT trial, η οποία συμπεριέλαβε άτομα χωρίς διαβήτη αλλά με παχυσαρκία, έδειξε ότι η χρήση της ουσίας μπορεί να μειώσει αυτά τα επεισόδια κατά 20%.
Επιπλέον, οι ασθενείς παρουσιάζουν βελτίωση της αρτηριακής πίεσης, με μείωση κατά 2–6 mmHg, και μείωση των λιπιδίων στο αίμα, όπως η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια. Οι τιμές φλεγμονωδών δεικτών, όπως η CRP, μειώνονται επίσης, γεγονός που υποδηλώνει ευρύτερη αντιφλεγμονώδη δράση του φαρμάκου.
Ενδείξεις για προστασία της νεφρικής λειτουργίας έχουν επίσης καταγραφεί, με μείωση της λευκωματουρίας (πρωτεΐνης στα ούρα) και επιβράδυνση της νεφρικής επιδείνωσης, κυρίως σε ασθενείς με ήδη υπάρχοντα νεφρικά νοσήματα. Αν και τα δεδομένα αυτά είναι ακόμα πρώιμα, αναμένονται νέες μελέτες που θα επιβεβαιώσουν ή θα αναθεωρήσουν αυτά τα ευρήματα.
Σε επίπεδο νευρολογικής υγείας, πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες που συμπεριέλαβαν πάνω από 1,7 εκατομμύρια άτομα, δείχνουν ότι οι χρήστες της σεμαγλουτίδης είχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε σχέση με εκείνους που δεν τη χρησιμοποιούσαν.
Οι νευροπροστατευτικές ιδιότητες του GLP-1 έχουν ήδη παρατηρηθεί σε πειραματικό επίπεδο και η έρευνα συνεχίζεται εντατικά στον τομέα αυτό.
Κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες: Από το γαστρεντερικό ως τον θυρεοειδή
Παρά τα θετικά δεδομένα, τα ενέσιμα φάρμακα απώλειας βάρους δεν είναι χωρίς παρενέργειες και ενδεχόμενους κινδύνους. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι γαστρεντερικές, όπως ναυτία, έμετοι, φούσκωμα, κοιλιακό άλγος και δυσκοιλιότητα. Αυτές συνήθως υποχωρούν μετά τις πρώτες εβδομάδες χρήσης, όμως σε ορισμένους ασθενείς επιμένουν και οδηγούν σε διακοπή της αγωγής. Σοβαρότερες επιπλοκές που έχουν αναφερθεί περιλαμβάνουν οξεία παγκρεατίτιδα, αν και πρόκειται για σπάνιο φαινόμενο (~1/100 περιστατικά σύμφωνα με βρετανικά δεδομένα του 2025).
Έχει παρατηρηθεί αύξηση στη συχνότητα χολολιθίασης (πέτρες στη χολή), ειδικά όταν η απώλεια βάρους είναι γρήγορη και σημαντική. Παράλληλα, υπάρχουν σporadικές αναφορές για νεφρική δυσλειτουργία ή φλεγμονώδη αντίδραση σε ασθενείς με προϋπάρχον ιστορικό.
Ένας πιο πρόσφατος προβληματισμός είναι η μείωση της μυϊκής μάζας. Μελέτες δείχνουν ότι έως και 30–40% του συνολικού χαμένου βάρους δεν αφορά αποκλειστικά λιπώδη ιστό αλλά και μυς, κάτι που μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις σε μεταβολισμό, οστά και γενική φυσική κατάσταση. Η μείωση της οστικής πυκνότητας, ειδικά σε ηλικιωμένους ή γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, εγείρει ερωτήματα για πιθανή αύξηση του κινδύνου καταγμάτων.
